Το γυναικολογικό υπερηχογράφημα είναι μια απεικονιστική μέθοδος, ανώδυνη και ακίνδυνη για τη γυναίκα. Πρόκειται για μία ασφαλή μέθοδο, χωρίς να υπάρχει κανένας φόβος για έκθεση σε ακτινοβολία και μπορεί να πραγματοποιείται πολλές φορές και για αρκετή ώρα.
Ο γυναικολογικός υπέρηχος μπορεί να γίνει είτε από την κοιλιά, είτε διακολπικά.
Αν η γυναίκα έχει ερωτικές επαφές προτιμάται το διακολπικό υπερηχογράφημα, το οποία προσφέρει σημαντικά μεγαλύτερη ευκρίνεια στην απεικόνιση των έσω γεννητικών οργάνων.
Ο διακολπικός υπέρηχος πραγματοποιείται πάντα με την ουροδόχο κύστη άδεια, μετά την ούρηση.
Συστήνεται να γίνεται μία φόρα το χρόνο στα πλαίσια του ετήσιου γυναικολογικού ελέγχου και να συμπληρώνεται σε κάθε περίπτωση από αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε μέρα του κύκλου, ακόμα και τις ημέρες της περιόδου αν κριθεί απαραίτητο.
Με το γυναικολογικό υπερηχογράφημα ελέγχονται η μήτρα και ο τράχηλος της μήτρας και οι ωοθήκες.
Ο έλεγχος της μήτρας μπορεί να αποκαλύψει διάφορες παθολογικές καταστάσεις όπως:
- Ινομυώματα
- αδενομύωση
- ανατομικές ανωμαλίες σχήματος (δίκερος, δίδελφος, καρδιόσχημη)
- πολύποδες ενδομητρίου
- πάχος ενδομητρίου (σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή στην εμμηνόπαυση)
Επόμενο όργανο το οποίο ελέγχεται είναι οι ωοθήκες. Διαπιστώνεται το μέγεθος τους και η παρουσία ωοθυλακίων ή κύστεων – όγκων.
Τα ωοθυλάκια ελέγχονται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας στη διάρκεια του κύκλου, για τον έλεγχο της γονιμότητας – ωορρηξίας και για να τεθεί η διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Επιπλέον αξιολογούνται σε γυναίκες που βρίσκονται σε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Οι κύστεις στις ωοθήκες μπορεί να είναι απλές λειτουργικές κύστεις και καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι, οι οποίοι απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση. Μια πρώτη εκτίμηση γίνεται από τα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά του όγκου (μέγεθος, διαφραγμάτια, συμπαγή στοιχεία, κτλ) καθώς και με την αγγείωση που έχει ο όγκος με την πραγματοποίηση Doppler εξέτασης.
Οι σάλπιγγες απεικονίζονται μόνο σε παθολογικές καταστάσεις, όπως φλεγμονές ή παρουσία υγρού (υδροσάλπιγγα).
Ο υπέρηχος συμβάλλει τέλος στην ανίχνευση και διάγνωση και άλλου είδους παθολογικών καταστάσεων, όπως φλεγμονές της πυέλου (με την παρουσία συλλογής ελεύθερου υγρού στο Δουγλάσσειο χώρο), αλλά και τυχόν εξωμητρίου κυήσεως.
